Punkt zborny: co to jest, co oznacza i gdzie kupić odpowiedni znak?
W sytuacjach zagrożenia ważne jest przeprowadzenie sprawnej ewakuacji. Miejsce zbiórki do ewakuacji musi być prawidłowo oznakowane, co wynika z normy ISO 7010:2012. Jak w świetle przepisów powinny być zorganizowane takie miejsca?
Oznakowanie dróg ewakuacyjnych a definicja i przepisy
Co to jest punkt zborny?
Zgodnie z przepisami z każdego miejsca w danym obiekcie, który przeznaczony jest do przebywania ludzi, należy zapewnić odpowiednie warunki ewakuacji. Chodzi o to, aby osoby ewakuowane mogły szybko i bezpiecznie opuścić strefę zagrożenia lub strefę objętą pożarem.
Aby odpowiedzieć na pytanie, czym jest punkt zborny, warto przyjrzeć się samemu pojęciu „ewakuacja”. Zgodnie z powszechnie przyjętą definicją jest to zorganizowane przemieszczanie ludzi (czasem wraz z dobytkiem) z miejsca, w którym występuje zagrożenie, na obszar bezpieczny. I właśnie punkt zborny ewakuacji jest bezpiecznym miejscem, w którym powinny zebrać się osoby po opuszczeniu zagrożonego budynku lub terenu.
Miejsce zbiórki do ewakuacji a podstawa prawna
Zgodnie z przepisami BHP pracodawca powinien zapewnić pracownikom instrukcje dotyczące stosowanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpieczeństwa. Obowiązek oznakowania dróg ewakuacyjnych wynika z przepisów o ochronie przeciwpożarowej. W szczególności chodzi tu o Ustawę z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, zgodnie z którą właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu zobowiązany jest zapewnić osobom przebywającym w tych miejscach bezpieczeństwo oraz możliwość ewakuacji, i Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – zgodnie z rozporządzeniem właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków, placów składowych i wiat (z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych), powinni zadbać o prawidłowe oznakowanie newralgicznych miejsc i urządzeń, takich jak np.:
· drogi i wyjścia ewakuacyjne;
· miejsca i usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
· drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi;
· miejsca zbiórki do ewakuacji i miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych;
· dźwigi dla straży pożarnej;
· drzwi przeciwpożarowe i drogi pożarowe,
· przeciwpożarowe zbiorniki wodne.
Miejsce zbiórki do ewakuacji a wymagania
Powierzchnia
Przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej nie wskazują jasno wymagań, jeśli chodzi o powierzchnię, jaką powinno zajmować miejsce zbiórki do ewakuacji. Wszystko zależy od panujących w danym obiekcie lub na danej przestrzeni warunków.
| Określając powierzchnię, należy wziąć pod uwagę liczbę pracowników lub użytkowników, którzy przebywają w danym obiekcie, w taki sposób, by podczas ewakuacji na jednego pracownika (lub użytkownika) przypadała powierzchnia zapewniająca swobodę ruchów ciała i jednocześnie pozwalająca na komfortowe oczekiwania zakończenia działań ewakuacyjnych. |
Gdzie wyznaczyć punkt zbiórki ewakuacyjnej?
Przepisy ochrony przeciwpożarowej nie określają także jednoznacznie, gdzie należy zorganizować miejsce zbiórki do ewakuacji. Ważne jest jednak, by takie miejsca były wolne od jakichkolwiek rzeczy i przedmiotów – mogłyby one negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo osób ewakuowanych z obiektu. Wybierając punkt zborny, należy zadbać szczególnie o to, by znajdował się poza strefą potencjalnego zagrożenia (np. gruz, ruchliwe ciągi komunikacyjne, drogi przeznaczone dla służb ratowniczych).
Punkt zborny daje możliwość sprawdzenia, czy wszystkie osoby opuściły zagrożony teren. W przypadku szkół czy miejsc pracy jest to stosunkowo proste – uczniów można policzyć, a współpracownicy przeważnie wzajemnie się znają, więc łatwo im stwierdzić, czy kogoś brakuje. Jeśli chodzi o miejsca takie jak np. centra handlowe lub budynki użyteczności publicznej zaleca się przeprowadzenie wywiadu z osobami zebranymi w miejscu ewakuacji. W miejscu zbornym osoby ranne lub w szoku mogą otrzymać niezbędną pomoc medyczną.
| Jeżeli jest taka potrzeba, to z jednego budynku można wyznaczyć więcej niż jedno miejsce zbiórki do ewakuacji. Przepisy nie wskazują, ile powinno być takich miejsc – zależy to od konkretnych czynników, a mianowicie warunków ewakuacji oraz liczby pracowników lub użytkowników danego obiektu. Ważne jest natomiast prawidłowe oznakowanie miejsca zbiórki do ewakuacji. |
Informacje dotyczące liczby miejsc zbiórki oraz podziału organizacyjnego powinny być zawarte w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego opracowanej dla danego obiektu.
Piktogram wskazujący na punkt zborny ewakuacji
Piktogram „miejsce zbiórki do ewakuacji” powinien być zgodny z europejską normą ISO 7010:2012. Na środku znaku używanego do oznaczenia punktu zbornego znajdują się cztery postaci (symbolicznie przedstawieni ludzie). Z każdego narożnika wychodzą strzałki skierowane do wewnątrz, na ludzi.
Przepisy nie nakazują słownego opisywania znaku, jednak jeśli pracodawca (właściciel lub użytkownik) obiektu, stwierdzi, że znak należy dodatkowo opisać, może pod znakiem umieścić tabliczkę z dodatkową informacją.
Jeśli z jakiegoś powodu utrudniona jest widoczność znaku „punkt zborny ewakuacji”, zamiast zwykłych tabliczek, warto zastosować znaki 3D (piktogramy przestrzenne). Pozwalają dostrzec wyznaczoną przestrzeń z różnych miejsc.
Znaki ewakuacyjne (norma PN-EN ISO 7010:2012)
Dla sprawnego przebiegu ewakuacji ogromne znaczenie ma odpowiednio rozmieszczone oznakowanie.
Znaki kierunkowe ułatwiają poruszanie się po drodze ewakuacyjnej i bezpieczne dotarcie do punktu zbornego, poza obiektem objętym zagrożeniem.
Przykłady:
· wyjście ewakuacyjne prawo-/lewostronne;
· kierunek drogi ewakuacyjnej, np. w prawo/wzdłuż, w górę / na wprost / przez drzwi (prawostronny).
Mogą także lokalizować ważne, z punktu widzenia ewakuacji i bezpieczeństwa ewakuowanych osób, urządzenia i sprzęty.
Przykłady:
· nosze;
· telefon alarmowy;
· pierwsza pomoc medyczna.
Jeszcze inne znaki wskazują pożądane zachowanie.
Przykłady:
· stłuc, aby uzyskać dostęp;
· ciągnąć, aby otworzyć;
· ciągnąć.
