Zestaw pierwszej pomocy: co powinien zawierać i jak wybrać produkt kompletny?
Czy wiesz, w jaki sposób wyposażyć apteczkę samochodową lub apteczkę w miejscu pracy? Sprawdź, co powinien zawierać zestaw pierwszej pomocy, aby w razie wypadku można było szybko i skutecznie udzielić pomocy przedmedycznej osobie poszkodowanej.
W jakich miejscach musi znajdować się apteczka z zestawem pierwszej pomocy?
Odpowiednio wyposażony zestaw pierwszej pomocy jest niezbędny, aby zapewnić właściwą pomoc osobie poszkodowanej w wypadku. Dzięki znajdującym się w apteczce opatrunkom, bandażom i innym akcesoriom, można zabezpieczyć urazy, zatamować krwawienie, unieruchomić kończyny w przypadku podejrzenia złamania i zapobiec zakażeniom ran.
Szybkie udzielenie pomocy przedmedycznej może zadecydować o losie poszkodowanego. Trzeba pamiętać, że zapewnienie w niektórych miejscach apteczek wyposażonych w środki do udzielenia pierwszej pomocy jest niezbędne ze względu na obowiązujące przepisy.
Zestaw pierwszej pomocy w miejscu pracy
Jak wskazuje Kodeks pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. Zapisy dotyczące zapewnienia systemu pierwszej pomocy w razie wypadku znajdują się również w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów BHP. Zgodnie z nim do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie pracownikom sprawnie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy oraz środków do udzielania pierwszej pomocy.
W szczególności pracodawca powinien zapewnić:
- punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne;
- apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
Środki do udzielania pierwszej pomocy w szkołach
Podręczny zestaw pierwszej pomocy musi znajdować się również w każdej szkole. Wynika to z zapisów rozporządzenia w sprawie BHP w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Zgodnie z § 20 pomieszczenia szkół i placówek, w szczególności pokoje nauczycielskie, laboratoria, pracowni, świetlice, warsztaty szkolne, pokoje nauczycieli wychowania fizycznego, pokoje kierowników internatów (burs) oraz kuchnie, wyposaża się w apteczki zaopatrzone w środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy oraz instrukcje o zasadach udzielania tej pomocy.
Apteczka w samochodzie
Polskie przepisy nie nakładają obowiązku posiadania apteczki w prywatnych samochodach osobowych. Warto jednak pamiętać, że każdy, kto jest świadkiem wypadku komunikacyjnego, ma obowiązek udzielenia pomocy poszkodowanym (za nieudzielenie pomocy grozi odpowiedzialność karna). Z tego powodu przenośny zestaw pierwszej pomocy warto zawsze mieć w aucie.
W apteczkę muszą być wyposażone następujące pojazdy:
- autobusy,
- taksówki,
- samochody ciężarowe przewożące osoby poza kabiną kierowcy i pomieszczenia przystosowane do przewozu osób,
- pojazdy przeznaczone do nauki jazdy i egzaminowania (oprócz motorowerów i motocykli).
Zestaw do udzielania pierwszej pomocy i apteczka w pracy – jak wybrać?
Przepisy nie precyzują, jak prawidłowo skompletować zestaw pierwszej pomocy w zakładzie pracy i co powinien zawierać, aby móc sprawnie działać w razie wypadku. W rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów BHP znajduje się jedynie zapis, że liczba, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy oraz apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem, który sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.
| Wynika z tego, że zestaw pierwszej pomocy dla biur czy dla nauczyciela, do korzystania w szkołach i placówkach edukacyjnych, będzie różnił się od zestawu znajdującego się w dużym zakładzie produkcyjnym. |
Zestaw pierwszej pomocy – typ A, B, C
W apteczkach pierwszej pomocy powinny znajdować takie środki jak plastry, bandaże, kompresy gazowe czy opaski elastyczne. Przydatne są również akcesoria, m.in. nożyczki pęsety, maski do sztucznego oddychania, koce termiczne czy kołnierze ortopedyczne.
Samodzielne skompletowanie zestawu bywa jednak problematyczne – ile i jakie konkretnie środki opatrunkowe będą odpowiednie do zabezpieczenia danego zakładu pracy? Aby mieć pewność, że apteczka pracownicza jest właściwie zaopatrzona, warto sięgnąć po gotowe zestawy.
Zestawy pierwszej pomocy typu A, B, C – przeznaczenie
- Apteczka z zestawem pierwszej pomocy typu A – podstawowy wariant apteczki, zestaw sprawdzi się do zabezpieczenia kilkuosobowych firm i zakładów pracy, w których występuje stosunkowo niskie ryzyko wypadków i obrażeń.
- Zestaw pierwszej pomocy typu B – w zestawie znajduje się więcej środków opatrunkowych, a dodatkowo unieruchomienia ortopedyczne. ZPP typu B będzie odpowiedni dla firm zatrudniających od kilku do kilkudziesięciu osób.
- Zestaw pierwszej pomocy typu C – najbardziej rozbudowany zestaw, przeznaczony do zabezpieczenia zakładów pracy, w którym zatrudnia się powyżej 50 pracowników.
Wyposażenie apteczki według norm DIN
Oprócz zestawów pierwszej pomocy typu A, B i C na rynku dostępne są również apteczki z wyposażeniem oraz wkłady do apteczek zgodne z normami opracowanymi przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny. Cztery normy DIN określają optymalne wyposażenie apteczek różnego przeznaczenia.
- Norma DIN 13157 – zestaw środków opatrunkowych i akcesoriów niezbędnych do zabezpieczenia zakładu pracy.
- Norma DIN 13169 – zestaw pierwszej pomocy zawierający więcej elementów niż zestaw DIN 13157. Apteczka lub torba pierwszej pomocy z wyposażeniem zgodnym z normą DIN 13169 nadaje się do zabezpieczenia większej liczby osób, np. bardzo dużych przedsiębiorstw.
- Norma DIN 13164 – zestaw pierwszej pomocy do samochodu. Co zawiera? Środki niezbędne do udzielania pomocy ofiarom wypadków komunikacyjnych.
- Norma DIN 13167 – mini zestaw pierwszej pomocy przeznaczony przede wszystkim dla kierowców jednośladów. Zawiera środki potrzebne do opatrywania ran i zabezpieczania urazów powstałych w wyniku wypadków komunikacyjnych, ale
Gdzie przechowywać zestaw z środkami pierwszej pomocy z zakładzie pracy?
Środki do udzielania pierwszej pomocy powinny znajdować się w miejscu widocznym i łatwo dostępnym dla wszystkich, aby w razie potrzeby można było z nich swobodne skorzystać. Z tego powodu nie należy przechowywać ich w zamykanych pomieszczeniach, gabinetach itp. Ważny jest również sposób przechowywania – miejsce powinno być suche, czyste, a środki zabezpieczone przed zabrudzeniami, zakurzeniem, wilgocią i światłem słonecznym. Najlepszym rozwiązaniem jest przechowywanie zestawu pierwszej pomocy w specjalnie przystosowanej do tego pojemniku lub torbie. Na rynku dostępne są m.in.:
- apteczki zakładowe przeznaczone do zawieszenia na ścianie w formie estetycznych szafek;
- apteczki w formie walizki, niektóre mają dodatkowo specjalny uchwyt umożliwiający zawieszenie apteczki na ścianie;
- apteczki przenośne płócienne, wykonane z wysokiej jakości, trwałego i odpornego na wilgoć materiału;
- różnego rodzaju apteczki samochodowe – w skrzyneczkach i płócienne.
Warto pamiętać o tym, aby:
- regularnie kontrolować apteczkę, a w razie braków – uzupełniać skład zestawu pierwszej pomocy;
- zadbać o odpowiednie oznakowanie apteczki – znaki umożliwiają szybką lokalizację apteczki z zestawem środków pierwszej pomocy. Do oznakowania apteczek i punktów pierwszej pomocy należy stosować znaki zgodne z normą PN-EN ISO 7010.
Najczęściej zadawane pytania o zestawy pierwszej pomocy
Tak, Kodeks pracy oraz rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów BHP w pracy wskazują, że pracodawca ma obowiązek zapewnić sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy oraz zestaw z środkami pierwszej pomocy.
Zestawy pierwszej pomocy typu A, B i C różnią się wyposażeniem, a w związku z tym – również przeznaczeniem. ZPP typu A zawiera podstawowe materiały i akcesoria do udzielania pierwszej pomocy, sprawdza się do zabezpieczenia mniejszych zakładów pracy (kilkuosobowych firm). Zestawy typu B i C są bardziej rozbudowane i mogą być wykorzystane do zabezpieczenia firm zatrudniających do pięćdziesięciu osób (typ B) i powyżej pięćdziesięciu osób (typ C). Zawierają wszystkie elementy, jakie znajdują się w zestawie typu A, a oprócz tego inne środki, np. unieruchomienia ortopedyczne (kołnierze, szyby itp.).
Zawartość apteczki powinna być uzależniona m.in. od liczby osób zatrudnionych w danym miejscu, charakterystyki pracy czy potencjalnych zagrożeń. W apteczce pracowniczej powinny znajdować się różnego rodzaju plastry, opatrunki, bandaże, opaski uciskowe, kompresy, chusty trójkątne oraz akcesoria, w tym np. koce termiczne, maski do sztucznego oddychania, nożyczki, rękawiczki jednorazowe.
W apteczkach pracowniczych, szkolnych itp. nie powinny znajdować się żadne leki (dotyczy to także leków bez recepty, w tym tabletek przeciwbólowych, kropli żołądkowych itd.), lignina, warta, nie zaleca się wyposażania zestawów pierwszej pomocy w środki do dezynfekcji ran.
