Rodzaje przejść dla pieszych a bezpieczeństwo – jakie są rozwiązania?
Większość wypadków z udziałem pieszych ma miejsce podczas przekraczania przez nich zebry. Jak pokazują policyjne statystyki, jedną z głównych przyczyn wypadków jest nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu. Bezpieczeństwo pieszych w ruchu drogowym powinno być priorytetem. Jako niechronieni uczestnicy ruchu drogowego narażeni są na poważne obrażenia w przypadku kolizji. Przyglądamy się, jakie rozwiązania najlepiej chronią życie pieszych i jednocześnie są dla nich przyjazne.
Oznakowanie i rodzaje przejść dla pieszych
Zgodnie z zapisami Kodeksu drogowego przejście dla pieszych to powierzchnia jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska, która przeznaczona jest do przekraczania tych części drogi przez pieszych i oznaczona jest odpowiednimi znakami drogowymi. W celu oznaczenia miejsca przeznaczonego do przechodzenia pieszych w poprzek drogi stosuje się znak informacyjny D-6, a powierzchnię przejścia wyznacza znak poziomy P-10.
Jeśli chodzi o rodzaje przejść umożliwiających przechodzenie na drugą stronę jezdni, warto odwołać się do rozporządzenia w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych. Paragraf 34. wskazuje, że do przekraczania drogi przez pieszych projektuje się przejście dla pieszych, urządzenia alternatywne, tunel lub wiadukt dla pieszych (albo dla pieszych i rowerów).
Przejścia dla pieszych mogą mieć sygnalizację świetlną. Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem:
- przejścia bez sygnalizacji projektuje się na dwukierunkowej jezdni albo jednokierunkowej jezdni z jednym pasem ruchu, na których obowiązuje ograniczenie prędkości do 50 km/h;
- przejścia z sygnalizacją projektowane są na:
- jezdniach jednokierunkowych o co najmniej dwóch pasach ruchu,
- jezdniach dwukierunkowych albo jednokierunkowych z jednym pasem ruchu, na których prędkość dopuszczalna wynosi nie więcej niż 70 km/h.
Urządzenia alternatywne to np. chodniki poprzeczne i przejścia sugerowane. Stanowią rozwiązanie w miejscach, w których nie jest uzasadnione zaprojektowanie przejścia dla pieszych i w których piesi mają możliwość przechodzenia na drugą stronę drogi zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Tunele i wiadukty (kładki dla pieszych), zgodnie z przepisami, projektuje się na drogach klasy A lub S. Jeśli nie można zaprojektować przejścia lub nie jest to uzasadnione – również na drogach klasy GP, G, Z lub D.
Zaletą tuneli i kładek jest możliwość bezkolizyjnego pokonywania jezdni oraz torowisk tramwajowych lub kolejowych. Niestety, przejścia podziemne i nadziemne mają swoje wady. Przede wszystkim stanowią dużą barierę architektoniczną – schody ograniczają swobodne poruszanie się. Przejście podziemne i przejście nadziemne jest trudne do pokonania m.in. dla osób starszych, o ograniczonej sprawności ruchowej lub z wózkami dziecięcymi.
Elementy poprawiające bezpieczeństwo na przejściach dla pieszych
Sygnalizacja świetlna
Sygnalizacja świetlna stanowi skuteczne narzędzie regulacji ruchu. Nadawane sygnały są jasne dla wszystkich uczestników ruchu, nawet najmłodszych pieszych, a obecność sygnalizatorów ma istotny wpływ na poprawę bezpieczeństwa i pozwala minimalizować ryzyko wypadków.
Światła umożliwiają kontrolowanie tego, co dzieje się na drodze. Czerwony sygnał wstrzymuje ruch samochodowy, gdy zielone światło umożliwia pieszym przejście przez zebrę. Sygnalizacja świetlna ogranicza ryzyko sytuacji, w których i piesi, i pojazdy znajdują się na jezdni w tym samym czasie. Sygnalizatory świetlne dla pieszych mogą nadawać również sygnały dźwiękowe i/lub wibracyjne, które o rodzaju nadawanych sygnałów informują osoby z dysfunkcją wzroku.
Doświetlenie przejść dla pieszych
Brak lub niedostateczne oświetlenie przejść dla pieszych jest jedną z głównych przyczyn wypadków, do jakich dochodzi na zebrach. W takich warunkach pieszy zbliżający się do przejścia jest właściwie niewidoczny, a kierowca może go dostrzec dopiero z odległości ok. 40 metrów. W efekcie często jest za późno na wyhamowanie i uniknięcie kolizji, szczególnie jeśli kierowca jedzie z nadmierną prędkością. Problem nasila się w sezonie jesienno-zimowym – zmrok zapada wtedy znacznie szybciej, a drogi bywają pokryte lodem lub śniegiem, co znacznie wydłuża czas hamowania.
Doświetlenie przejść dla pieszych znacząco zwiększa widoczność pieszych uczestników ruchu. W warunkach niedostatecznej widoczności kierowca może dostrzec pieszego odpowiednio wcześnie i właściwie zareagować, co minimalizuje ryzyko potencjalnych wypadków. Ciekawą alternatywą dla tradycyjnych latarni ulicznych umożliwiających poprawę bezpieczeństwa na zebrach są lampy solarne uliczne i hybrydowe (solarno-wiatrowe). Panele solarne oraz turbiny sprawiają, że są one całkowicie autonomiczne. Oznacza to, że lampy same wytwarzają energię elektryczną i nie muszą być podłączone do innych źródeł zasilania. Mogą być zatem z powodzeniem ustawiane w miejscach, gdzie brak jest niezbędnej infrastruktury umożliwiającej podłączenie latarni do sieci. Dzięki wmontowanym czujnikom zmierzchowym oświetlenie włącza się i wyłącza o odpowiednich porach. Nowoczesne lampy solarne i solarno-wiatrowo działają także przy niekorzystnych warunkach pogodowych (umożliwiają to akumulatory gromadzące energię).
Inteligentne przejścia dla pieszych
Innym sposobem na poprawę bezpieczeństwa pieszych na zebrach jest montowanie przed przejściami tablic D-6 ze zintegrowanym oświetleniem ostrzegawczym. Chodzi o tzw. aktywne przejścia dla pieszych (inteligentne przejścia dla pieszych).
W przypadku aktywnego przejścia dla pieszych diody mogą być umieszczone na tarczy (jako świecący ludzik) lub nad tarczą znaku D-6. W obu przypadkach migające pomarańczowe światło sprawia, że znak widoczny jest z dużej odległości. Inteligentne przejście dla pieszych wyposażone w czujnik ruchu uruchamia sygnały pulsacyjne, gdy do krawędzi jezdni podchodzi pieszy. Kierowca wie zatem, że zbliża się do przejścia, na którym może znajdować się pieszy. W związku z tym odpowiednio wcześniej uprzedzony jest o konieczności zachowania szczególnej ostrożności i dostosowania prędkości. Inteligentne przejście dla pieszych może być zintegrowane z lampami solarnymi i solarno-wiatrowymi.
Progi zwalniające i przejścia wyniesione
Poprawie bezpieczeństwa na przejściach dla pieszych sprzyja uspokojenie ruchu. W niektórych miejscach, gdzie inne metody uspokojenia ruchu nie mogą być stosowane lub są niewystarczające, a istnieje potrzeba ograniczenia prędkości pojazdów, można stosować progi zwalniające. Konstrukcja w formie wygarbienia na drodze wymusza na kierowcach wolniejszą jazdę. Przejazd przez próg z nadmierną prędkości nie tylko powoduje dyskomfort, ale w skrajnych przypadkach może powodować uszkodzenia auta.
Ze względu na konstrukcje wyróżniamy różne rodzaje progów zwalniających: listwowe, wyspowe i płytowe. Progi wyspowe nie zajmują całej szerokości jezdni, w związku z czym mogą być montowane na drogach, po których poruszają się autobusy komunikacji miejskiej. Są też przyjazne rowerzystom. Na progach płytowych o długości płyty większej niż 4 m można wyznaczać przejścia dla pieszych lub przejazdy dla rowerzystów. Wyniesiona powierzchnia ułatwia przechodzenie przez zebrę, a jednocześnie stanowi element uspokojenia ruchu.
Radarowe wyświetlacze prędkości
Urządzenia często montuje się w okolicach przejść dla pieszych, szczególnie tych zlokalizowanych przy przedszkolach, szkołach i innych miejscach o wzmożonym ruchu. Zamontowane w nich czujniki dokonują pomiaru rzeczywistej prędkości, z jaką porusza się pojazd. Wynik pojawia się na tablicy – na czerwono, jeśli kierowca jedzie zbyt szybko, lub na zielono, w przypadku przepisowej jazdy. Dodatkowo na tablicy często pojawiają się odpowiednie komunikaty – ZWOLNIJ lub DZIĘKUJĘ, smutna lub uśmiechnięta buźka.
Azyle dla pieszych
Azyle dla pieszych to wysepki, na których piesi mogą zatrzymać się w trakcie przekraczania jezdni. Takie rozwiązania są szczególnie przydatne w przypadku zbyt szerokich jezdni i zbyt długich przejść. Przechodzenie przez nie może stanowić wyzwanie np. dla osób z małymi dziećmi, osób starszych czy osób mających problemy z poruszaniem się. Azyle pozwalają bezpiecznie pokonać zebrę w kilku etapach.
Częste pytania o bezpieczne przejście dla pieszych
Aby poprawić bezpieczeństwo pieszych na przejściach stosuje się różne rozwiązania. Elementy sprzyjające ochronie pieszych uczestników ruchu to np. montaż sygnalizacji świetlnej na przejściach, właściwe oświetlenie przejść dla pieszych, montaż specjalnych systemów aktywnych przejść dla pieszych (inteligentne przejście), montaż progów zwalniających, przejście wyniesione, montaż radarowych wyświetlaczy prędkości czy też azyle na zbyt szerokich jezdniach.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami pierwszeństwo przed pojazdem ma pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych, jak i pieszy wchodzący na przejście. Jednocześnie ma obowiązek zachować szczególną ostrożność i korzystać z przejść dla pieszych.
