Promieniowanie elektromagnetyczne – BHP i znaki
Promieniowanie elektromagnetyczne, tak samo jak jonizujące i laserowe, może mieć negatywny wpływ na zdrowie pracowników narażonych na jego oddziaływanie. Pracodawca ma obowiązek podejmować działania, które minimalizują zagrożenia związane z ekspozycją na ten rodzaj promieniowania. Jednym z środków bezpieczeństwa jest umieszczenie odpowiedniego oznakowania.
Promieniowanie elektromagnetyczne występuje powszechnie – zarówno w środowiskach pracy, jak i w życiu codziennym. Jego źródłem może być sprzęt komputerowy, elementy wewnętrznej instalacji zasilającej, elektryczne urządzenia (np. lampy, kuchenki, czajniki), obiekty nadawcze czy systemy wewnętrznych bezprzewodowych sieci lokalnych. Promieniowanie elektromagnetyczne wykorzystywane jest również w różnych procesach technologicznych.
Promieniowanie elektromagnetyczne – zagrożenia i wpływ na zdrowie człowieka
Promieniowanie elektromagnetyczne zaliczane jest, obok m.in. hałasu, elektryczności, pyłów przemysłowych czy wibracji, do fizycznych czynników środowiska pacy (innymi szkodliwymi czynnikami są czynniki biologiczne, chemiczne i psychofizyczne). Należy podkreślić, że w odróżnieniu od pozostałych, sklasyfikowanych w tej samej grupie czynników, oddziaływanie pola elektromagnetycznego (pola-EM) nie jest odczuwalne zmysłami. Rolą pracodawcy jest identyfikacja źródeł pola-EM i ich charakterystyki w profesjonalny sposób.
Do bezpośrednich konsekwencji oddziaływania pola-EM możemy zaliczyć skutki termiczne (uszkodzenia tkanek – zarówno na powierzchni ciała, jak i wewnątrz organizmu) oraz skutki pozatermiczne (niekorzystny wpływ na układ nerwowy i percepcję). Promieniowanie elektromagnetyczne może również zakłócać naturalne procesy elektrofizjologiczne w komórkach nerwowych lub mięśniowych.
Również pośrednie oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego jest niekorzystne. Pole-Em może zakłócać działanie urządzeń elektronicznych, spowodować zapłon materiałów łatwopalnych lub powodować wzrost temperatury endoprotez czy implantów medycznych.
Jak chronić pracowników?
1 lipca 2016 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne. Znajdziemy w nim m.in. limity Granicznych Poziomów Oddziaływania (GPO), czyli wartości graniczne dla ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne, na które narażony jest pracownik. Z kolei graniczne wartości stref ochronnych oraz limity interwencyjnych poziomów narażenia (IPN) reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Dla bezpieczeństwa w miejscu pracy pracodawca może zastosować środki techniczne lub organizacyjne, takie jak np. szkolenia pracowników, informowanie o występowaniu pól-EM czy skrócenie zmianowego czasu narażenia na promieniowanie elektromagnetyczne poprzez wprowadzenie rotacji pracowników, którzy obsługują urządzenie, będące źródłem promieniowania. Środki techniczne są bardziej niezawodne, można wśród nich wymienić np. zmianę parametrów pracy urządzeń, ekranowanie stanowisk pracy oraz źródeł pól czy stosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej.
Promieniowanie elektromagnetyczne – oznakowanie
Oznakowanie, które ostrzega przed strefami ochronnymi oraz źródłami promieniowania elektromagnetycznego, określone jest przez dwie normy: PN-T-06260:1974 Źródła promieniowania elektromagnetycznego. Znaki ostrzegawcze oraz PN-N-01256/03:1993 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.
Znaki wg normy PN-T-06260:1974
Znaki wg normy PN-N-01256/03:1993
