Odzież ochronna i robocza – rękawice

Jednym z najczęściej stosowanych środków ochrony indywidualnej są rękawice – ochronne i robocze. Podczas wykonywanie różnych czynności podczas pracy to właśnie ręce i dłonie są najbardziej narażone na działanie niekorzystnych, czasem nawet szkodliwych i niebezpiecznych czynników. Czym różnią się rękawice ochronne od roboczych, jak możemy je sklasyfikować i jakie normy powinny spełniać?

Rękawice ochronne czy robocze

Rękawice robocze chronią głównie przed zabrudzeniami substancjami, które nie są szkodliwe dla zdrowia i które w miarę łatwo można usunąć. Stosowane mogą być np. przez malarzy czy osoby sprzątające,  używające w pracy standardowych, ogólnodostępnych środków czyszczących. Rękawice ochronne stanowią ochronę dłoni (lub dłoni wraz z nadgarstkami) przed czynnikami szkodliwymi dla zdrowia – np. bardzo wysoką lub bardzo niską temperaturą, przecięciami, działaniem substancji silnie toksycznych lub żrących.

Klasyfikacja rękawic ochronnych

Rękawice ochronne i robocze możemy podzielić ze względu na ich konstrukcję lub ze względu na ich właściwości ochronne.

Rękawice – podział ze względu na konstrukcję:

• jednopalcowe,
• trzypalcowe,
• czteropalcowe
• pięciopalcowe,
• o skróconych palcach,
• bezpalcowe,
• biologiczne.

Rękawice – podział ze względu na właściwości ochronne:

• chroniące przed czynnikami chemicznymi (np. rękawice z tworzyw sztucznych),
• chroniące przed czynnikami biologicznymi,
• chroniące przed czynnikami mechanicznymi,
• chroniące przed czynnikami termicznymi (np. spawalnicze, ocieplane),
• elektroizolacyjne,
• antywibracyjne,
• przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem.

Kategorie rękawic ochronnych

Na podstawie dyrektywy 89/686/EWG wprowadzono podział rękawic ochronnych na trzy kategorie – przynależność do danej grupy uzależniona jest od stopnia ryzyka, jakie występuje podczas pracy.

Kategoria I

Kategoria ta obejmuje rękawice, które zabezpieczają przed minimalnymi zagrożeniami i stosowane są głównie po to, by poprawić komfort pracy. Chronią przed powierzchownym uszkodzeniem naskórka, temperaturą nieprzekraczającą 50°C, a także przed środkami chemicznymi o delikatnym działaniu, takimi jak środki czyszczące, ale nie są zalecane do stosowania w środowisku przemysłowym. Zaliczamy do nich większość rękawic roboczych, ale również rękawice do prac gospodarczych, domowych czy ogrodniczych.

Kategoria II

Do kategorii II zaliczamy rękawice stosowane  w przypadku, gdy ryzyko nie jest określone ani jako bardzo niskie, ani jako bardzo wysokie. Chronią głównie przed uszkodzeniami mechanicznymi, ale również przed chemikaliami i wysoką lub niską temperaturą (do 100°C). Stosowane są w różnych gałęziach przemysłu. Co ważne – muszą być zatwierdzone przez Jednostkę Notyfikowaną i posiadać znak CE.

Kategoria III

Rękawice sklasyfikowane w tej kategorii chronią przed największymi zagrożeniami i niebezpiecznymi urazami, np. takimi, które mogą spowodować trwałe kalectwo lub poważne uszkodzenie rąk. Stosowane są przy pracy z chemikaliami, przy skrajnie niskich i wysokich temperaturach czy wówczas, kiedy pracownik narażony jest na działanie promieniowanie lub prądu elektrycznego. Tak jak rękawice z kategorii II muszą być przetestowane i posiadać zatwierdzenie Jednostki Notyfikowanej.

Rękawice ochronne – jakie powinny spełniać normy?

Wszystkie rękawice ochronne muszą spełniać wymogi normy PN-EN 420+A1:2010 Rękawice ochronne – Wymagania ogólne i metody badań. Znaleźć w niej można informacje, które dotyczą m.in.:

• wymagań konstrukcyjnych,
• wygody użytkowania (w zależności od sposobu przeznaczenia),
• znakowania (znak producenta, oznaczenie wyrobu),
• właściwości (wszelkie piktogramy i oznaczenia, które wskazują na sposób użytkowania, konserwacji, czyszczenia),
• rozmiarów,
• odporności materiałów i ich nieszkodliwości.

Ochrona przed wysokimi i niskimi temperaturami

• PN-EN 511:2009 – ochrona przed zimnem – określa wymagania i metody badania rękawic chroniących przed konsekwencjami i przewodzeniem zimna (związanego z warunkami klimatycznymi lub działalnością przemysłową) do -50 °C.
• PN-EN 407:2007 – ochrona przed zagrożeniami termicznymi (gorąco i/lub ogień) – określa metody badania, wymagania, znakowanie oraz poziomy skuteczności odporności termicznej dla rękawic chroniących przed gorącem lub ogniem.
• PN-EN 12477:2005 – rękawice ochronne dla spawaczy – określa wymagania i metody badań rękawic ochronnych, które stosuje się przy ręcznym spawaniu metali, cięciu i innych, pokrewnych procesach.

Rękawice – ochrona przed urazami i zagrożeniami mechanicznymi

• PN-EN 388:2017-02 – ochrona przed zagrożeniami mechanicznymi – określa wymagania, metody badań, informacje i znakowanie dla rękawic chroniących przed zagrożeniami mechanicznymi (ścieranie, przecięcia ostrzem, przekłucia, rozdzierania, uderzenia).
• PN-EN 1082-1:1999 – ochrona przed przecięciami i ukłuciami nożami ręcznymi – norma dotyczy rękawic ochronnych z plecionki pierścieni, przeznaczonych do pracy z nożami ręcznymi. Określa m.in. wymagania konstrukcyjne, odporność na przekłucia, właściwości użytkowe, znakowanie, sposób użytkowania.
• PN-EN 1082-2:2002 – ochrona przed przecięciami i ukłuciami nożami ręcznymi – norma dotyczy ochrony stosowanej przy pracach, w których nóż jest zakończony ostro lub używany jest tylko do cięcia w miejscach odległych od ręki i ramienia (rękawic wykonanych z materiałów innych niż plecionka pierścieni, sztywne metale i tworzywa sztuczne).
• PN-EN 381-7:2002 – ochrona przed przecięciem piłą łańcuchową – określa wymagania dla rękawic stosowanych podczas użytkowania pilarek łańcuchowych przenośnych.
• PN-EN 14328:2007 – ochrona przed przecięciem nożami z napędem.

Izolacja elektryczna

• PN-EN 60903:2006 – ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym – określa wymagania dla rękawic wykonanych z materiałów izolacyjnych oraz rękawic pięciopalcowych i trójpalcowych, stosowanych zazwyczaj w połączeniu z ochronnymi rękawicami skórzanymi, oraz wymagania dla rękawic izolacyjnych bez mechanicznego wzmocnienia.
• PN-EN 1149-1:2008 – rękawice antyelektrostatyczne przeznaczone do prac w środowisku zagrożonym wybuchem – określa metody badań materiałów, które stosowane są przy produkcji odzieży ochronnej (w tym rękawic) rozpraszającej ładunek elektrostatyczny.
• PN-EN 61340-5-3:2012 – rękawice ESD chroniące przyrządy elektroniczne przed elektrycznością statyczną.

 Rękawice – ochrona przed czynnikami chemicznymi i mikroorganicznymi

• PN-EN 374-1:2005 – ochrona przed substancjami chemicznymi i mikroorganizmami.
• PN-EN 16523-1:2015-05 – ochrona przed czynnikami chemicznymi w warunkach ciągłego kontaktu – określa metody badań materiałów odzieży ochronnej, rękawic i obuwia poprzez wyznaczenie przenikania potencjalnie niebezpiecznych, ciekłych substancji chemicznych w warunkach ciągłego kontaktu.

Rękawice antywibracyjne

• PN-EN ISO 10819:2013-12 – ochrona przed ryzykiem, spowodowanym przez drgania (wibracje).

Rękawice – ochrona przed promieniowaniem

• PN-EN 421:2000 – ochrona przed promieniowaniem jonizującym i skażeniami promieniotwórczymi.