Ochrona słuchu
Jednym ze szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia fizycznych czynników w miejscu pracy jest hałas. Narażone są na niego zwłaszcza osoby zatrudnione w przemyśle metalowym, drzewnym i maszynowym, górnictwie i hutnictwie żelaza. Aby uniknąć uszkodzeń słuchu, spowodowanych nadmiernym hałasem, konieczna jest odpowiednia ochrona słuchu.
W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określone zostały wartości graniczne, po przekroczeniu których hałas staje się szkodliwy. Dopuszczalne wartości hałasu:
– 85 dB – dopuszczalna dawka hałasu odniesiona do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy,
– 115 dB – maksymalny poziom dźwięku A,
– 135 dB – szczytowy poziom dźwięku C.
Ochrona słuchu – metody doboru
Ochrona słuchu, która dobrze spełnia swoją funkcję, to taka, która gwarantuje wartość poziomu dźwięku A niższą niż wartości dopuszczalne, przewidziane dla danych warunków. O optymalnych warunkach można mówić, gdy pod ochronnikiem poziom dźwięku A nie przekracza 85 dB, a szczytowy poziom dźwięku C nie przekracza 135 dB.
Ochronniki powinny zapewniać maksymalny komfort pracy, dlatego stosowana ochrona słuchu nie może też za bardzo tłumić dźwięków i tworzyć poczucia izolacji akustycznej.
Wartości poziomu dźwięków A i C pod ochronnikami oblicza się na podstawie:
– pomiaru hałasu, który występuje w miejscu pracy;
– parametrów ochronnika – podstawowym parametrem jest wartość tłumienia.
Istnieje kilka metod, na podstawie których dokonuje się obliczeń w celu dobrania odpowiedniego ochronnika słuchu do wielkości hałasu:
– kontrola HML (zgrubna),
– metoda SNR (szacunkowa),
– metoda HML (przybliżona),
– metoda pasm oktawowych (dokładna).
Rodzaje ochronników słuchu
Nauszniki przeciwhałasowe
Składają się z dwóch czasz tłumiących (wypełnionych materiałem pochłaniającym dźwięk), które przylegają do głowy i zakrywają małżowiny.
Nauszniki przeciwhałasowe możemy podzielić na:
– niezależne – czasze tłumiące połączone są tu sprężyną dociskową, a dzięki ruchomym połączeniu czasz i sprężyny możliwa jest regulacja oraz dopasowanie całości do rozmiaru i kształtu głowy. Standardowe nauszniki mają sprężynę, dzięki której można nosić nauszniki na szczycie głowy, z tyłu głowy lub pod brodą.
– nahełmowe – w tym wypadku czasze tłumiące są przymocowane do hełmów ochronnych za pomocą półsprężyn. UWAGA! Nauszniki nahełmowe mogą być zamocowane jedynie w tych hełmach, z którymi badane były zgodnie z wymaganiami określonymi w normie PN-EN 352-3:2005.
Wkładki przeciwhałasowe
Wykonane są z pianki lub miękkiego tworzywa (zazwyczaj z pianki poliuretanowej, waty mineralnej lub silikonu) i przeznaczone do noszenia w kanale usznym lub małżowinie usznej. Szczelnie zamykają kanał słuchowy – przed włożeniem do ucha są rolowane lub zgniatane, a po włożeniu do kanału usznego rozprężają się i stanowią ochronę przed hałasem.
Wkładki przeciwhałasowe (zatyczki, stopery) możemy podzielić na jednorazowego użytku i wielokrotnego użytku. Zatyczki występują luzem lub mogą być połączone sznureczkiem. Co ważne, stopery powinny być odpowiednio dobrane (w przeciwnym wypadku mogą powodować dyskomfort lub podrażnienia), a ich stosowanie lepiej poprzedzić badaniem laryngologicznym.
Wkładki i nauszniki przeciwhałasowe z układami elektronicznymi
Nauszniki i wkładki przeciwhałasowe mogą być wyposażone w układy elektroniczne. Można je podzielić w następujący sposób:
– ochronniki z aktywną redukcją hałasu – podwyższa skuteczność ochronnika w zakresie niskich i średnich częstotliwości w stosunku do standardowych ochronników.
– ochronniki z regulowanym tłumieniem – wzmacniają dźwięki o niskich poziomach; zapewniają ochronę słuchu, ułatwiając jednocześnie komunikację w otoczeniu.
– ochronniki z łącznością bezprzewodową – stosowane są zwykle w warunkach, gdzie konieczna jest ochrona słuchu, ale pracownicy muszą mieć zapewnioną komunikację słowną.
Ochrona słuchu – normy
– PN-EN 352-1:2005 – Ochronniki słuchu — Wymagania ogólne — Część 1: Nauszniki przeciwhałasowe – określa wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania, działania, znakowania oraz informacji dla użytkowników nauszników przeciwhałasowych.
– PN-EN 352-2:2005 – Ochronniki słuchu — Wymagania ogólne — Część 2: Wkładki przeciwhałasowe – określa wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania, działania, znakowania oraz informacji dla użytkownika wkładek przeciwhałasowych.
– PN-EN 352-3:2005 – Ochronniki słuchu — Wymagania ogólne — Część 3: Nauszniki przeciwhałasowe mocowane do przemysłowego hełmu ochronnego – określa wymagania dotyczące konstrukcji, projektowania, działania, znakowania oraz informacji dla użytkownika nauszników przeciwhałasowych dostosowanych do hełmów przemysłowych.
– PN-EN 352-4:2003/A1:2007 – Ochronniki słuchu — Wymagania bezpieczeństwa i badania — Część 4: Nauszniki przeciwhałasowe o regulowanym tłumieniu.
– PN-EN 458:2006 – Ochronniki słuchu — Zalecenia dotyczące doboru, użytkowania, konserwacji codziennej i okresowej — Dokument przewodni – określono zalecenia dotyczące doboru, użytkowania oraz konserwacji codziennej i okresowej ochronników słuchu.
