Jak właściwie dobrać środki ochrony oczu?
Środki ochrony oczu i twarzy muszą być stosowane na każdym stanowisku pracy, gdzie istnieje ryzyko uszkodzenia oczu i/lub twarzy – bez względu na to, czy zagrożeniem jest niebezpieczne promieniowanie, czy czynniki mechaniczne, termiczne, biologiczne lub chemiczne. Bardzo ważne jest, by ochrona oczu i twarzy była właściwie dobrana, dopasowana do warunków pracy i dobrze spełniała swoją rolę.
Jak właściwie dobrać środki ochrony oczu – najważniejsze zasady
Środki ochrony oczu powinny być dostosowane nie tylko do występujących w miejscu pracy zagrożeń, takich jak:
– czynniki mechaniczne (np. odpryski ciał stałych);
– stopione metale i gorące ciała stałe;
– pyły i gazy;
– łuk elektryczny powstający przy zwarciu elektrycznym;
– promieniowanie optyczne (np. olśnienie słoneczne czy promieniowanie laserowe);
– krople i rozbryzgi cieczy.
Przy wyborze okularów ochronnych, gogli i innych osłon ważny jest również komfort ich użytkowania. Źle dobrane, niedopasowane, np. zsuwające się okulary, nie tylko źle wpływają na wykonywanie pracy, ale nie stanowią dobrej ochrony przed niebezpiecznymi czynnikami. Wybierając środki ochrony oczu, trzeba również zwrócić uwagę na to:
– czy pracownik stosuje okulary korekcyjne – dostępne są środki ochrony oczu, które zabezpieczają i jednocześnie korygują wzrok, innym rozwiązaniem są środki ochronne, które przeznaczone są do nakładania na okulary korekcyjne (większość gogli);
– czy konieczne jest stosowanie kilku środków ochrony indywidualnej jednocześnie – np. kasku, gogli i środków ochrony słuchu; w tym wypadku najlepszym rozwiązaniem są zintegrowane środki ochronne;
– jaka jest temperatura środowiska pracy;
– jaka jest częstotliwość i czas pracy w środkach ochrony oczu – w zależności od tego, czy środki ochrony oczu stosowane są do pracy ciągłej i regularnej, czy nieregularnej i przerywanej, należy sięgnąć po okulary odpowiedniej klasy optycznej.
Środki ochrony oczu – dobór ze względu na zagrożenia
Ochrona przed czynnikami mechanicznymi
Środki ochrony oczu chroniące przed uszkodzeniami mechanicznymi (odpryskami i uderzeniami) muszą spełniać wymagania odporności na uderzenia (szczegółowe wymagania określone zostały w normach PN-EN 168:2005 i PN-EN 166:2005). Okulary, gogle i osłony przeciwodpryskowe dzielimy, ze względu na ich wytrzymałość, na cztery poziomy ochrony:
– S – podwyższona energia uderzenia – zabezpieczenie przed uderzeniami większych elementów o małej prędkości (odporność na uderzenie stalową kulką o masie 22 g z prędkością 5,1 m/s). Poziom ochrony S stosowany jest m.in. przy ręcznej obróbce tworzyw sztucznych. Taką wytrzymałość powinny mieć wszystkie środki ochrony oczu i twarzy.
– F – niska energia uderzenia – zabezpieczenie przed uderzeniami cząstkami o dużej prędkości i niskiej energii uderzenia (odporność na uderzenie stalową kulką o masie 0,86 g z prędkością 45 m/s). Stanowi ochronę przed małymi odpryskami, znajduje zastosowanie w pracach przy ręcznej obróbce kamienia i metali. Jest to poziom odporności odpowiedni dla wszystkich rodzajów ochrony oczu.
– B – średnia energia uderzenia – zabezpieczenie przed uderzeniami cząstkami o dużej prędkości i średniej energii uderzenia (odporność na uderzenie stalową kulką o masie 0,86 g z prędkością 190 m/s), ochrona przed małymi odpryskami, znajduje zastosowanie w pracach związanych z mechaniczną obróbką tworzyw sztucznych, drewna, metali i kamieni. Poziom odporności B stosuje się jedynie w goglach i osłonach twarzy.
– A – wysoka energia uderzenia – zabezpieczenie przed uderzeniami cząstkami o dużej prędkości i wysokiej energii uderzenia (odporność na uderzenie stalową kulką o masie 0,86 g o prędkości 190 m/s), zabezpieczenie stosowane m.in. podczas szlifowania wysokoobrotowymi maszynami i narzędziami. Ten poziom ochrony stosowany jest jedynie w osłonach twarzy.
Ochrona przed gazami i pyłami
Właściwą ochronę przed gazami i pyłami będą stanowić gogle ochronne i osłony twarzy. Gogle powinny być wyposażone w wentylację, która zapobiega wnikaniu płynów. Taką ochronę oczu i twarzy stosuje się w miejscach pracy, w których pracownicy narażeni są na kontakt z substancjami drażniącymi oczy (np. opary niebezpiecznych substancji, pył węglowy).
Ochrona przed ciekłymi substancjami chemicznymi i biologicznymi
Również w przypadku ciekłych substancji chemicznych i czynników biologicznych odpowiednią ochronę zapewnią gogle ochronne i osłony twarzy. Zamontowana wentylacja pośrednia zapobiegać będzie wnikaniu kropel cieczy. Zarówno szybki, jak i oprawki powinny być wykonane z materiałów odpornych na działanie niebezpiecznych substancji. Takie środki ochrony oczu i twarzy stosuje się m.in. w laboratoriach i wszędzie tam, gdzie występuje zagrożenie rozbryzgami cieczy.
Ochrona przed promieniowaniem optycznym
W przypadku środków ochrony oczu przed promieniowaniem optycznym najważniejsze jest zastosowanie odpowiedniego filtra.
W tej kategorii możemy wyróżnić sprzęt chroniący przed:
– promieniowaniem nadfioletowym (UV);
– promieniowaniem podczerwonym (IR);
– promieniowaniem laserowym;
– olśnieniem słonecznym;
– promieniowaniem emitowanym podczas spawania.
Ochrona przed stopionymi metalami i gorącymi ciałami stałymi
Środki ochrony oczu i twarzy z tej kategorii zapobiegają urazom termicznym, które mogłyby być spowodowane gorącymi odpryskami ciał stałych (żużel, metal, szkło) czy rozbryzgami stopionych metali. Ochronę stanowią tu gogle oraz osłony twarzy – muszą one być wykonane z materiału zapewniającego nieprzywieranie stopionego metalu i odporność na przenikanie gorących ciał stałych.
Ochrona przed łukiem elektrycznym powstającym przy zwarciu elektrycznym
Do ochrony przed łukiem elektrycznym stosuje się osłony twarzy. Nie powinny one mieć żadnych zewnętrznych elementów metalowych, za to muszą one zapewniać ochronę całej twarzy i być skonstruowane tak, by krawędzie zewnętrzne były zaokrąglone i wyszlifowane na zewnątrz. Minimalna grubość szybki nie może być mniejsza niż 1,2 mm, a ich wysokość powinna wynosić minimum 150 mm. Takie osłony powinny dodatkowo zapewniać ochronę przed promieniowaniem nadfioletowym i uderzeniem o co najmniej niskiej energii. Środki ochrony oczu i twarzy przed łukiem elektrycznym zapewniają ochronę przed porażeniem prądem o napięciu do 440 V, chociaż można spotkać się z osłonami chroniącymi przed porażeniem prądem o napięciu do 1 kV.
