BHP w warsztacie samochodowym: zasady dla mechaników, wymogi, instrukcje i bezpieczeństwo
Warsztat samochodowy jest takim miejscem pracy, w którym brak przestrzegania przepisów BHP może stanowić szczególne zagrożenie dla zdrowia i życia – mechanicy codziennie mają kontakt ze specjalistycznymi narzędziami, urządzeniami mechanicznymi czy substancjami chemicznym (np. łatwopalnymi, wydzielającymi szkodliwe opary itd.). Jak powinna wyglądać organizacja pracy i jak dbać o bezpieczeństwo w warsztacie samochodowym?
Zasady BHP w warsztacie samochodowym
Przestrzeń warsztatu powinna być zorganizowana w sposób, który zapewnia bezpieczną i komfortową pracę. Wszystkie narzędzia i urządzenia powinny być sprawne, stanowiska naprawcze oraz pomieszczenia prawidłowo oświetlone i wyposażone, a mechanicy wyposażeni w odpowiednią odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. W warsztacie powinny być również odpowiednie znaki BHP – informacyjne, ostrzegawcze i zakazu i nakazu. O tym, że to na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia wszystkim pracownikom bezpiecznych warunków pracy, mówi art. 15 Kodeks Pracy:
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
W Kodeksie pracy znajdują się również zapisy wskazujące, że pracodawca ma obowiązek organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenia pracowników w zakresie BHP.
Instrukcja BHP w warsztacie mechanicznym
Instrukcje BHP są obowiązkowym elementem przy każdym stanowisku pracy, a więc muszą znajdować się również na terenie warsztatu samochodowego. W instrukcji BHP można znaleźć informacje o tym, jak zachować się podczas pożaru lub wypadku oraz jak postępować z materiałami niebezpiecznymi lub szkodliwymi. Znajdziemy w nich również szereg zaleceń oraz zakazów, których przestrzeganie wpływa na zwiększenie bezpieczeństwa podczas pracy, minimalizując jednocześnie ryzyko wypadków. Pamiętajmy – pracodawca odpowiada nie tylko za udostępnienie instrukcji BHP w miejscu pracy mechanika samochodowego, ale również za zapoznanie z nią pracowników. Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów BHP wskazuje, że należy udostępnić pracownikom instrukcje dotyczące:
- stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
- obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
- postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
- udzielania pierwszej pomocy.
BHP w warsztacie – odzież robocza i środki ochrony indywidualnej
Każda osoba pracująca w warsztacie samochodowym powinna mieć zapewnioną odpowiednią odzież roboczą, a jeśli to konieczne – również odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Kluczowym jest tu stwierdzenie „mieć zapewnioną” – to pracodawca odpowiada za zakup odzieży i ŚOI, zgodnie z prawem nie może przerzucać tych kosztów na swoich pracowników.
Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze w następujących sytuacjach:
- jeśli własna odzież pracownika może ulec zniszczeniu lub zabrudzeniu;
- ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub BHP.
Na niektórych stanowiskach pracodawca może dopuścić używanie przez pracowników ich własnej odzieży i obuwia roboczego (o ile pracownicy wyrażą na to zgodę). Muszą one spełniać wymagania BHP, a pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia przysługuje ekwiwalent pieniężny.
Warsztat samochodowy – odpowiednie oświetlenie
Warsztat samochodowy powinien być odpowiednio oświetlony. Nie chodzi tylko o oświetlenie ogólne, ale również punktowe, które niezbędne jest w przypadku wykonywania niektórych prac. Reguluje to norma PN-EN 12464-1:2012 (Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach):
- Prace obejmujące nadwozie i montaż – 500 luksów, UGR 22, Ra>80.
- Malowanie, komora natryskowa, komora polerska – 750 luksów, UGR 80, Ra>80.
- Malowanie, kontrola, poprawianie – 1000 luksów, UGR 19, Ra>90.
- Ogólne usługi samochodowe, naprawa, kontrola – 300 luksów, UGR 22, Ra>80.
Gdzie: UGR – współczynnik olśnień, Ra – współczynnik oddania barw.
Palenie tytoniu
Warsztat samochodowy jest miejscem, w którym znajdują się substancje łatwopalne, np. benzyna, rozpuszczalniki, oleje. Oczywiście, powinny być one przechowywane w odpowiedni sposób, jednak ich obecność zwiększa ryzyko wybuchu pożaru. Potencjalne zagrożenie mógłby stanowić nierozważnie rzucony niedopałek papierosa, dlatego na terenie warsztatu palenie tytoniu jest surowo wzbronione (chyba, że w miejscach specjalnie do tego wyznaczonych, które spełniają odpowiednie standardy bezpieczeństwa). Zobacz nasze Znaki i tablice zakazu palenia.
Podręczny sprzęt gaśniczy
Zgodnie z rozporządzeniem o ochronie ppoż. obiekty, m.in. miejsca pracy, muszą być wyposażone w gaśnice spełniające wymagania Polskich Norm i dostosowane do grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Wyróżnia się następujące typy gaśnic:
- A – do gaszenia materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;
- B – do gaszenia cieczy i materiałów stałych topiących się;
- C – do gaszenia gazów;
- D – do gaszenia metali;
- F – do gaszenia tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.
Wybierając gaśnicę do warsztatu, należy pamiętać, że jest to miejsce narażone na występowanie różnych typów pożarów. Sprzęt powinien być dostosowany zarówno do gaszenia papieru, tkanin itp., jak i materiałów takich jak oleje, smary, lakiery, a także gazy palne i urządzenia znajdujące się pod napięciem.
Wymogi ochrony środowiska 2022
Prowadzenie warsztatu samochodowego nakłada określone obowiązki środowiskowe, związane z gospodarką wodno-ściekową, oddziaływaniem na powietrze atmosferyczne i gospodarką odpadami.
Gospodarka wodno-ściekowa
Zgodnie z przepisami w przypadku zakładów przemysłowych, takich jak warsztaty samochodowe, które wytwarzają ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, wymagane jest pozwolenie wodno-prawne na odprowadzanie tych ścieków do urządzeń kanalizacyjnych.
Wymóg ten może dotyczyć także odprowadzania wód deszczowych i roztopowych z terenu utwardzanego przy warsztacie samochodowym (w zależności od tego, jak są odprowadzane).
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza
Niektóre czynności i procesy technologiczne w warsztacie samochodowym (np. lakierowanie czy spawanie) wiążą się z emisją gazów lub pyłów. Wprowadzanie takich substancji do powietrza wymaga uzyskania odpowiedniego pozwolenia lub zgłoszenia instalacji.
Konieczność uzyskania pozwolenia / zgłoszenia wynika z rozporządzenia:
- Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia;
- Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia.
Gospodarka odpadami 2022
1 stycznia 2020 r. wszedł w życie elektroniczny system ewidencji odpadów BDO. W świetle przepisów każde przedsiębiorstwo, które w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej wytwarza odpady, a więc również warsztat samochodowy, musi uzyskać wpis do rejestru BDO (Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami).
Odpadów komunalnych nie wolno mieszać z komunalnymi. Wytwórca odpadów ma obowiązek prowadzić ewidencję odpadów i odpowiednio je składować. Dodatkowo każdego roku należy składać sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami (sprawozdanie składa się do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce wytwarzania, zbierania lub przetwarzania odpadów).
W związku z tym, że w warsztacie samochodowym mogą występować różne grupy pożarów, dobrym rozwiązaniem wydają się gaśnice ABC. Warto wybierać takie, które nadają się do gaszenia urządzeń pod napięciem (informacja o tym powinna znajdować się na etykiecie gaśnicy). Do gaszenia ognia w zarodku sprawdzi się również koc gaśniczy.
Tak, zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca musi zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, a także wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy. Apteczki pierwszej pomocy powinny znajdować się w widocznym, łatwo dostępnym i odpowiednio oznakowanym miejscu.
Warsztat samochodowy, tak jak każdy zakład pracy, powinien być wyposażony w znaki ewakuacyjne i znaki ochrony ppoż. Niezbędne są również instrukcje BHP, a także znaki bezpieczeństwa – znaki zakazu, nakazu, ostrzegawcze i informacyjne. Tabliczki z piktogramami muszą odpowiadać wymaganiom określonym w Polskich Normach.
