Instrukcje BHP
Prawo zobowiązuje pracodawców do zapewnienia wszystkim zatrudnionym osobom odpowiednich, to znaczy bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Jednym z podstawowych elementów wpływających bezpieczeństwo są przepisy BHP. Rolą pracodawcy jest zaznajomienie pracowników z przepisami, służą temu m.in. odpowiednie szkolenia oraz instrukcje BHP. Instrukcje są niezbędnym elementem wyposażenia w każdym miejscu pracy.
Instrukcje BHP – podstawa prawna
W art. 237 Kodeksu pracy możemy przeczytać:
1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.
Natomiast §41 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazuje, że:
1. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje dotyczące:
Stosowanych w zakładzie pracy procesów technologicznych oraz wykonywanie prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników
2. Obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych.
3. Postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi.
Obowiązkowy element wyposażenia każdego miejsca pracy
Prawo jasno wskazuje, że wszystkie stanowiska pracy powinny być wyposażone w instrukcje BHP. Dzięki nim pracownicy są świadomi zagrożeń, które związane są z wykonywaniem czynności służbowych (np. korzystaniem ze specjalistycznych narzędzi czy maszyn), a w konsekwencji – wiedzą, jak ich uniknąć. Warto wiedzieć, że brak instrukcji BHP może skutkować karą finansową (organem odpowiadającym za kontrolę instrukcji jest Państwowa Inspekcja Pracy). Co ciekawe, jeśli pracownik nie przestrzega postanowień zawartych są w instrukcjach BHP, pracodawca może nałożyć na niego karę porządkową.
Kodeks pracy, art. 108:
1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
1) karę upomnienia,
2) karę nagany.
2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną.
Jak powinny być skonstruowane instrukcje BHP?
Opracowanie i udostępnienie wszystkim pracownikom aktualnych instrukcji BHP jest wymagane przez prawo. Ustawodawca nie reguluje jednak, jakie instrukcje i przy jakich stanowiskach powinny się znaleźć. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy precyzuje jednak, jak instrukcje powinny być skonturowane. Instrukcje BHP muszą być zrozumiałe i w jasny sposób wskazywać na czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem i po zakończeniu danej pracy, określać zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, a także sposoby postępowania w sytuacjach awaryjnych (takich, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia). Dodatkowo w instrukcjach, które dotyczą prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji lub preparatów chemicznych, powinny znajdować się informacje zawarte w chartach charakterystyki tych substancji lub preparatów.
Gdzie powinny znajdować się instrukcje BHP?
Z przepisów nie wynika jasno, gdzie należy umieszczać instrukcje BHP – decyzja ta pozostaje w gestii pracodawcy. Ważne jednak, by każdy pracownik miał do instrukcji dostęp. Można więc umieścić je przy maszynach i urządzeniach, których dotyczą, lub w wyznaczonym miejscu w zakładzie pracy.
