Oświetlenie parkingu – przepisy, normy i wymagania
Odpowiednio zaprojektowane oświetlenie parkingowe ułatwia parkowanie i orientację w przestrzeni, zmniejsza ryzyko kolizji, zwiększa poczucie bezpieczeństwa. Czy oświetlenie parkingu musi spełniać określone wymagania, przepisy i normy? Jak wybrać odpowiednie lampy parkingowe i o czym pamiętać, projektując oświetlenie na takiej przestrzeni, by zapewnić użytkownikom bezpieczeństwo i komfort?
Przepisy dotyczące parkingów
Parkingi i garaże dla samochodów muszą spełniać określone wymagania. Znaleźć je można w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Pod pojęciem parking, zgodnie z zapisami tego rozporządzenia, należy rozumieć wydzieloną powierzchnię terenu przeznaczoną do postoju i parkowania samochodów, składającą się ze stanowisk postojowych oraz dojazdów łączących te stanowiska, jeśli takie dojazdy występują. Zgodnie z § 18 zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić – stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy – stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym także stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne. Rozporządzenie określa m.in. jak usytuowane powinny być stanowiska postojowe i jakie powinny mieć wymiary. Warto także zaznajomić się z § 102, który mówi, że garaż do przechowywania i bieżącej, niezawodowej obsługi samochodów osobowych, stanowiący samodzielny obiekt budowlany lub część innego obiektu, będący garażem zamkniętym (z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami) bądź garażem otwartym (bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi), powinien mieć m.in. elektryczną instalację oświetleniową.
Odpowiednie oświetlenie parkingu – dlaczego jest ważne?
Oświetlenie na parkingu, bez względu czy jest to otwarty parking przed supermarketem lub innym budynkiem, czy garaż podziemny, jest istotne z kilku powodów. Chodzi nie tylko o spełnienie wymagań wynikających z obowiązujących przepisów i zgodność z normami. Oświetlenie wpływa przede wszystkim na bezpieczeństwo użytkowników korzystających z parkingu. Lampy parkingowe LED emitujące światło o odpowiednim natężeniu i właściwych parametrach zapewniają lepszą widoczność (w garażach i na parkingach krytych, gdzie brak jest oświetlenia naturalnego, oraz na parkingach otwartych w warunkach niedostatecznej widoczności, np. po zmroku, przy niekorzystnych warunkach pogodowych, gdy panuje jesienno-zimowa szarówka itp.). Oświetlenie ułatwia orientację w przestrzeni. Pozwala szybciej dostrzec przeszkody, takie jak krawężniki, słupki, pozostałe elementy parkingowej architektury, a także inne pojazdy oraz pieszych. Dobrze oświetlony parking to mniejsze ryzyko kolizji i potrąceń. Dzięki oświetleniu użytkownicy mogą czuć się pewniej podczas poruszania się po parkingu, łatwiej im manewrować. Oświetlenie ułatwia także korzystanie z takich urządzeń jak np. parkomaty. Starannie zaprojektowane oświetlenie wpływa pozytywnie na estetykę miejsca, które dzięki temu wydaje się bardziej zadbane i bardziej przyjazne. Warto również pamiętać, że ciemne miejsca postrzegane są często jako potencjalnie niebezpieczne. Na oświetlonym parkingu użytkownicy mają większe poczucie komfortu.. Dobrze oświetlone przestrzenie są przeważnie mniej atrakcyjne dla wandali czy złodziei. Oświetlenie jest również przydatne w kontekście systemu monitoringu wizyjnego – poprawia jakość nagrań z kamer, tym samym ułatwiając identyfikację osób i pojazdów. To z kolei zwiększa skuteczność nadzoru i zwiększa skuteczność działań służb w razie różnych incydentów, wypadków itp.
Oświetlenie parkingu a normy
Oświetlenie uliczne na drogach (m.in. na autostradach i drogach szybkiego ruchu, na skrzyżowaniach, ale także w zatokach parkingowych i na obszarach przeznaczonych do parkowania pojazdów) powinno spełniać określone wymagania techniczne. Wytyczne zawarte są w normie PN-EN 13201. Składa się ona z następujących części:
- PKN-CEN/TR 13201-1:2016-02 – Oświetlenie dróg. Część 1: Wytyczne dotyczące wyboru klas oświetlenia.
- PN-EN 13201-2:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 2:Wymagania eksploatacyjne.
- PN-EN 13201-3:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 3: Obliczenia parametrów oświetleniowych.
- PN-EN 13201-4:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 4: Metody pomiaru efektywności oświetlenia.
- PN-EN 13201-5:2016-03 – Oświetlenie dróg: Część 5: Wskaźniki efektywności energetycznej.
A jak wygląda kwestia oświetlenia parkingów, które nie zaliczają się do żadnej z kategorii dróg publicznych i nie są zlokalizowane w pasie drogowym? Zastosowanie mają tu dwie normy: PN-EN 12464-1 (dla parkingów zamkniętych, hal garażowych) oraz PN-EN 12464-2 (dla parkingów otwartych).
Oświetlenie parkingowe – różnice między parkingami otwartymi a halami garażowymi
Różnice w oświetleniu parkingów otwartych i wewnętrznych wynikają przede wszystkim z dostępności światła naturalnego. Na parkingach otwartych oświetlenie sztuczne potrzebne jest przede wszystkim po zmroku, a także w warunkach niedostatecznej widoczności. Z kolei hale garażowe są całkowicie zależne od sztucznego oświetlenia, zarówno w dzień i w nocy. W przypadku parkingów pod chmurką wymagane jest niższe natężenie oświetlenia niż na parkingu zamkniętym. Uwarunkowania przestrzenne wpływają na sposób rozmieszczenia oświetlenia. Na przestrzeniach otwartych lampy parkingowe umieszczone są na wyższych słupach i rozstawione w większych odległościach. Stosunkowo niskie sufity w garażach pozwalają montować oświetlenie tylko na określonej wysokości. Dlatego, aby zapewnić odpowiednią intensywność i równomierność oświetlenia, lampy muszą być rozmieszczone gęściej. Istotne są nie tylko parametry oświetlenia, ale także same oprawy i ich właściwości. Lampy oświetlające parkingi zewnętrzne muszą być odporne na działanie czynników atmosferycznych (m.in. śnieg, deszcz, wahania temperatur), oraz cechować się większą odpornością na uszkodzenia mechaniczne (np. akty wandalizmu).
W halach garażowych, oprócz standardowego oświetlenia, które umożliwia bezpieczne korzystanie z parkingu, ważne jest także zapewnienie oświetlenia awaryjnego. Wynika to z zapisów wspomnianego już rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. zgodnie z § 18 ust. 3 awaryjne oświetlenie należy stosować m.in. w pomieszczeniach o powierzchni ponad 1000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym oraz na drogach ewakuacyjnych z takich pomieszczeń.
Wytyczne i podstawowe zasady projektowania oświetlenia parkingowego
Wymagania, jakie powinno spełniać oświetlenie parkingu, określają odpowiednie normy. Znajdują się w nich wytyczne dotyczące ilościowych i jakościowych cech oświetlenia, a dodatkowo zalecenia wynikające z dobrej praktyki oświetlania. Wypracowane standardy mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa, komfortu widzenia, a także efektywności energetycznej. Normy precyzują wartości, jakie wymagane są dla poszczególnych parametrów. Do podstawowych parametrów należą m.in.: rozkład luminacji, natężenie oświetlenia, indeks odwzorowania barw, współczynnik ograniczenia olśnienia.
Warto podkreślić, że wytyczne dla oświetlenia parkingowego mogą różnic się w zależności od specyfiki przestrzeni. Inne wymagania musi spełniać oświetlenie na parkingach znajdujących się na zewnątrz, np. przed supermarketami czy obiektami użyteczności publicznej, a inne na parkingach zamkniętych. Istotnym czynnikiem może być również stopień natężenia ruchu na danym parkingu. Dobrze zaprojektowane oświetlenie poprawia widoczność, wpływa na bezpieczeństwo, charakteryzuje się mniejszymi kosztami eksploatacyjnymi. Dzięki zastosowaniu energooszczędnych technologii i odpowiednich rozwiązań, np. systemów zarządzania regulujących natężenie światła w zależności od potrzeb, jest także bardziej przyjazne środowisku.
Aby zapewnić jednolite oświetlenie na całym obszarze i wyeliminować cienie i strefy niedoświetlone, które mogą być potencjalnie niebezpieczne, lampy parkingowe powinny być rozmieszczone równomiernie i na odpowiedniej wysokości. Projektując oświetlenie parkingowe trzeba pamiętać także o odpowiednim oświetleniu miejsc innych niż strefy parkowania, takie jak np. ciągi komunikacyjne, wjazdy i wyjazdy, a także miejsca, w których można pobrać bilet parkingowy i opłacić postój.
Oświetlenie parkingu – FAQ
Parametry dla oświetlenia parkingowego określone są w normach – PN-EN 12464-1 dla parkingów wewnętrznych i PN-EN 12464-2 dla parkingów otwartych. Natężenie oświetlenia w strefach parkowania na parkingach wewnętrznych powinno wynosić 75 lx. Jeśli chodzi o natężenie oświetlenia na parkingach otwartych, uzależnione jest to od stopnia natężenia ruchu. Zgodnie z normą PN-EN 12464-2 natężenie eksploatacyjne oświetlenia na powierzchni odniesienia powinno wynosić:
– 5 lx dla parkingów o małym natężeniu ruchu (np. przed sklepami, blokami mieszkalnymi),
– 10 lx dla parkingów o średnim natężeniu ruchu (np. przed zakładami pracy, budynkami biurowymi, mniejszymi obiektami komercyjnymi),
– 20 lx dla parkingów o dużym natężeniu ruchu (przed dużymi obiektami komercyjnymi, np. przed centrami handlowymi, obiektami sportowymi).
Zapewnienie na parkingach oświetlenia o odpowiednich parametrach jest konieczne ze względu na przepisy i obowiązujące normy. Dobre oświetlenie poprawia widoczność, ułatwia dostrzeganie przeszkód, pieszych i innych pojazdów, a w związku z tym może być istotnym czynnikiem pomagającym w zapobieganiu wypadkom. Standardy zostały opracowane w taki sposób, by oświetlenie parkingu zapewniało komfort widzenia (m.in. poprzez odpowiednie natężenie, rozkład luminacji czy eliminację olśnień, migotania i efektów stroboskopowych) i pozwalało użytkownikom bezpiecznie korzystać z parkingu.
Tak, lampy solarne mogą być atrakcyjną alternatywą dla standardowych lamp ulicznych wykorzystywanych np. do oświetlania parkingów. Wykorzystują one energię słoneczną, co minimalizuje koszty eksploatacji. Są łatwe w montażu i nie wymagają podłączenia do sieci. Mogą być z powodzeniem instalowane w miejscach, w których dostęp do sieci energetycznej jest utrudniony lub kosztowny. Wyposażone są w akumulatory, które gromadzą energię, dzięki czemu działają również w niekorzystnych warunkach pogodowych.
