Plan ewakuacyjny – co zawiera i co trzeba wiedzieć?
Plan ewakuacyjny to plansza z graficznym przedstawieniem sposobu ewakuacji z danego obiektu. Na rzutach architektonicznych oznacza się m.in. drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne, miejsca zbiórek do ewakuacji czy rozmieszczenie sprzętu gaśniczego, czyli wszystkie elementy, które są niezwykle ważne dla przeprowadzenia bezpiecznej ewakuacji. Plan ewakuacji budynku sporządzany jest w oparciu o instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Sprawdzamy, jak go zrobić i gdzie umieścić, a także co warto wiedzieć na temat planu ewakuacji.
Przepisy dotyczące ewakuacji
Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowalnych i terenów z każdego miejsca w obiekcie, który przeznaczony jest do przebywania ludzi, należy zapewnić odpowiednie warunki ewakuacji – dostosowane do liczby i stanu i liczby osób przebywających w obiekcie, jego funkcji, konstrukcji, wymiarów oraz zastosowanych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego. Chodzi o to, aby przebywający w budynku w razie awaryjnej sytuacji, np. pożaru, mogli szybko i bezpiecznie opuścić zagrożoną strefę.
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego
W obiektach użyteczności publiczne, w budynkach zamieszkania zbiorowego, w zakładach produkcyjnych, magazynowych i obiektach inwentarskich należy zapewnić i wdrożyć instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Odpowiednio opracowany dokument powinien zawierać takie elementy jak:
- warunki ochrony ppoż (wynikające m.in. z przeznaczenia i sposobu użytkowania danego obiektu);
- określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, a także sposoby poddawania ich przeglądom i innym czynnościom konserwacyjnym;
- sposoby postępowania na wypadek pożaru i innych zagrożeń;
- sposoby zabezpieczenia prac pod względem pożarowym (jeśli istnieje taka konieczność);
- warunki i organizacja ewakuacji ludzi wraz z praktycznymi sposobami ich sprawdzania;
- sposoby zapoznania użytkowników obiektu (w tym pracowników) z przepisami ppoż oraz treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego;
- zadania i obowiązki w zakresie ochrony ppoż dla stałych użytkowników;
- plany obiektu
- wskazanie osób lub podmiotów odpowiedzialnych za opracowanie instrukcji.
Plan obiektu a schemat ewakuacji
Plan obiektu, który jest jednym z elementów instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, może być wykorzystany jako plan ewakuacji i dość często tak się dzieje. Warto przy tym pamiętać, że wywieszony rysunek powinien spełniać określone wymagania.
Co zawiera plan ewakuacji?
Plan ewakuacyjny sporządzany jest dla każdej kondygnacji obiektu oraz dla terenu zewnętrznego wokół tego obiektu. Na planszy z planem ewakuacyjnym muszą być zawarte informacje o:
- powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku,
- odległości od obiektów sąsiadujących,
- parametrach pożarowych występujących substancji palnych,
- gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych,
- kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,
- lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem,
- podziale obiektu na strefy pożarowe,
- warunkach ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych,
- miejscach usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,
- dostępie do dźwigów dla ekip ratowniczych,
- hydrantach zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych,
- drogach pożarowych i innych drogach dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony.
W jakich budynkach musi być umieszczony plan ewakuacyjny?
Polskie prawodawstwo nie nakłada obowiązku umieszczania planów ewakuacji w każdym miejscu pracy lub innym obiekcie. Konieczne jest to m.in. w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Wynika to z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Zgodnie z jego zapisami plan ewakuacji szkoły lub placówki umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp.
Hotele
W przypadku tego rodzaju obiektów warto zaznajomić się z zaleceniem Rady 86/666/EWG w sprawie bezpieczeństwa przeciwpożarowego w istniejących hotelach. Wśród elementów ważnych dla zapewniania bezpieczeństwa gościom i pracownikom w dokumencie wymienia się instrukcje bezpieczeństwa oraz plany obiektu, na których zaznaczone są drogi ewakuacyjne.
W holu hotelu, w widocznym miejscu, powinny znajdować się dokładne instrukcje dotyczące działań w przypadku pożaru. Na wywieszonym planie obiektu wskazuje się m.in. lokalizację schodowych i dróg ewakuacyjnych, dostępnych gaśnic, wyłączników pozwalających odciąć dopływ gazu i energii elektrycznej, miejsc szczególnego ryzyka. W hotelach posiadających dwie lub więcej kondygnacje na każdym piętrze powinien być wywieszony uproszczony plan obiektu. Oprócz tego zaleca się, aby w każdym pokoju umieszczone były:
- instrukcje jasno wskazujące, jakie działania należy podjąć w razie pożaru;
- uproszczony plan piętra przedstawiający schematycznie położenie pomieszczenia w stosunku do dróg ewakuacyjnych, klatek schodowych, wyjść.
Dlaczego warto zadbać o plan ewakuacji budynku?
Chociaż plan ewakuacji budynku nie wszędzie jest wymagany, to warto pamiętać, że najważniejsze jest bezpieczeństwo osób w nich przebywających. Zgodnie z ustawą z dnia 24 sierpnia o ochronie przeciwpożarowej właściciele budynków, obiektów budowlanych i innych terenów mają obowiązek zapewnić wszystkim osobom, przebywającym na terenie danego obiektu, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, a także przygotować budynek czy teren do prowadzenia akcji ratowniczej. Czytelny, umieszczony w widocznym miejscu schemat kondygnacji, na którym zaznaczone są drogi i wyjścia ewakuacyjne, pozwala szybko zorientować się w sytuacji i wydostać się z zagrożonej strefy. Naniesione na planie informacje, dotyczące np. urządzeń gaśniczych, hydrantów, wyłączników prądu itd., ważne są także dla służb ratowniczych. Aby plan ewakuacji budynku w razie pożaru należycie spełniał swoją rolę, sporządzenie takiego dokumentu warto powierzyć specjalistom z zakresu bezpieczeństwa pożarowego.
